BUUGA DHALAN DOORIS ( Q: 8aad )

► GARSOORKII SOOMAALIDA 

Soomaalidu waligood waxa ay ahaayeen dad ilbaxsan oo horumar la 

taaban karo ka gaadhay nolosha dhan walba sidaas darteed ilaahay wuxu

ku mannaystay af hodan ah iyo garaad wacan sidaas darteed xilli ay bani

aadamka qaarkood cawaan ahaayeen oo aysanba garanayn xattaa kii 

abuurey soomaalidu waxa ay ahaayeen kuwo xeerar dajista wixii xukun 

ahna kitaabka alle u daaya wixi wada dhaqan ah ee bulshada 

dhexdeedana xeerar iyo shuruuc lagu wada nagaado u samaysta.

Marka ay laba qof wax isku qabsadaan waxa ay iman jireen geed hadhac

ah hoostii bulshada inteeda kalana ay ka soo qayb gali jirtay, waxaana 

loo yeedhi jiray odayadii garta goyn jiray, oo xiligaas miyi iyo magaalo 

meel kastaa waxa joogay garsoorayaal ay umadu u dooratay hawshaas 

xaq ilaahayna ka cabsanaayay oo aysan jirin eex iyo laaluush midna.

Gartu waxay u kala baxdaa 5 Nooc oo kala ah:

1. GAR SOKEEYE
2. GAR CADDAAWE
3. GAR EEX
4. DABA RAQAS
5. JILLIB CARRO

Haddaba garta waxa loo goyn jiray: 

eedaysanaha iyo eedeeyaha labaduba inay goob joog ahaadaan.
Goobta inay shacab joogan si ay marag u noqdaan.
Garsooruhu in uu hadalka bilaabo.
Intaysan hadal eedeeyaha ama eedaysanaha in waydiimo laga waydiiyo dhibkooda.

Marka xeerarka hore la buuxiyo ayaa qodobkan u danbeeya la 

furi jiray oo ah in ay labada qof wax laga waydiiyo dhibkooda 

intaysan iyagu wax sheeginba.

Arin marka ay timaado waxaa loo qeybiyaa labo oo kali ah

1:Dhur

2:Dhaqan

kiiis oo Dhanna waa labadaas.

dhurku waa dhiigga.

dhaqankuna waa wixii kale oo dhiigga kasoo hara oo arin ah 

oo la isku Heysto. 

dhurku labo ayuu isna u qeybsamaa

dhurku labo ayuu isna u qeybsamaa

1:qudh baxdey

2:qoon.

qudh baxdey waa marka qof la diley oo dhinty arinkiisa la 

iskugu yimaado ayaa la dhahayaa ma qur baxdey baa mise waa 

qoon.

Qoon oo loola jeedo qofkaas isku heysatan miyuu dhinty mise 

dhaawac ayaa gaarey.

Qudh baxday waxa loo kala qaybiyaa laba qaybood

1 : Kas

2 : kama

KAS waxa loo kala qaybiyaa laba qaybood

1 : dil

2 : diyo

DIYO waxa loo kala qaybiyaa laba qaybood

1 : Timaado

2 : Tiigaale

Qoona waxaa looga jeedaa dhaawac ama nabar. (qaafley) ayaa 

la dhahaa.

Kiisku markuu dhaqan yahey labo ayuu aqeybsamaa waa

1:xill.

2:xoolo.

hadiii uu xoolo yahey waxa la isku Heysto labo ayuu u 

qeybsamaa

1:bar

2:beer.

haddii uu yahay waxa la isku Heysto barxoolad waxa uu u 

qeybsamaa labo qaybood.

1:magan

2:Moore.

Moore waa xoolaha Xero dhaladka ah oo aad leedahy.

Magana waa xoolo kula jooga lkn aadan laheyn sida xoolo 

baadi kuugu yimid ama xoolo maal laguu siiyey oo damac kaa 

galey.

Arrintu haday tahay xilo waxa ay u qaybsantaa labo :

1 : inan / gabadh

2 : oori

Marka arin la isku heysto ay adkaato oo labada qof kala bixi 

waayaan ama uu midi yidhaahdo xaq ma helin waxa lagu 

yidhaahdaa milad ama marag la imaw.

Milad waa dhaarta.

Maragna waa markhaatiga. 

(Miinley ayaa ladhahaa). 

dhulkaas jabuuti waxaa kajira xeer i

(Miinley ayaa ladhahaa).

dhulkaas jabuuti waxaa kajira xeer iyo xeegan. 

Xeer waa marka sida kitaabku qabo oo xaliye kiiska.

Xeer waa marka sida kitaabku qabo oo xaliye kiiska.

Xeegantuna waa marka abal horey la isku Galey la isku 

tixgaliyo.

Erayada ku jirey qormadan 

1.DHUR : oo dhiig looga jeedo.
2.DHAQAN : oo looga jeedo wixii kale ee la isku heysto. 

3.QUR BAXDAY : oo looga jeedo naf baxdey ama qof la diley oo dhinty.
4. QOON : oo looga jeedo dhaawac ama nabar qof soo gaadhey oo la isku heysto.
5. BAR : oo looga jeedo xoolaha nool ee socda.
6. BEER : oo looga jeedo wixi dhul kusaabsan .
7. MAGAN :oo looga jeedo xoolo aadan laheyn oo aad heysid si kasta ha kugu soo galaane.
8. MOORE :oo looga jeedo xoolo aad adi leedahy.
9. XAGAN : oo looga jeedo abaal la isku galey arinka ka hor.

10. XEER :oo looga jeedo sida kitaabku qabo in kiiska loo 

fuliyo

11. KAS : waa wax u dhacay si ku talo gal ah

12. KAMA : waa wax u dhacay si lama filaan ah

13. DIL : waa xukunka in qof tiirka la geeyo oo la toogto

14. DIYO : waa xukunka magta lagu kala qaato

15. TIMAADO : magta ma hal mar ayaad wada qaadanaysan ?

16. TIIGAALE : ma xeer cusub ayaad dajisanaysaan ?

MAAH MAAH AY LAHAYD SOOMAALIDU

« MILIL GUUDKII LAMA DHAYO »

« GARI LABA NIN KAMA WADA QOSLISO »

« WALAALKA MAGTA LA BIXI MARAGANA KU FUR »